Bir Garip Hayyam - Semerkant

  Şayet adınız Ömer ve yıllar binli yıllar yerde İran ise adınızı söylememekte yarar vardı. Zira Şiiler ile Sünniler arasında ki savaş o zamanlar şiddetini daha da fazla hissettirmekteydi. Üstüne bir de feylesofsanız ölüm fermanınız hazırlanmış demekti. Ömer Hayyam işte tam böyle bir devrin ortasında bir gül gibi açmaktaydı Semerkanta cehennem ve cennetin ortasında araf gibi sadece ve duru; içinde ise bir okyanus kadar dalgalıydı. Aklında binbir soru rasathanesinden yıldızları gözler dururdu.

  Kimin gözünde kafir, kiminin gözünde alim olan Ömer Hayyam günümüzde gerek rubaileri gerekse matematik alanında yaptığı çalışmalarla hala anılmakta. Bu şair adamı daha yakından tanımak isteyenlere en büyük önerim hemen en yakın kitapçıya koşup Amin Maalouf'un Semerkant adlı romanını alıp okumaları.

Semerkant - Sayfa19

   —Hay Allah, nişarpurlu İbrahim Hayyam'ın oğlu Ömer’i diyarının nasıl oldu da tanıyamadım? Horasan'ın yıldızı, İran'ın ve iki Irak'ın dehası, feylesofların şahı Ömer!

  Sözde yerlere kadar eğilip alaylı alaylı selamladı onu, parmaklarıyla kanat çırptı sanki sarığının iki yanında ve etrafında toparlanmış aylakları kırıp geçirdi bu hareketleri.

—Bir dindarlık ve iman örneği sayılabilecek şu rubainin yazarını nasıl oldu da tanıyamadım:

  Şarap testimi kırdın Allah'ım

  Zevk yollarımı bağladın Allah'ım

  Yere saçtın lal rengi şarabımı

  Tövbeler tövbesi, yoksa sen sarhoş musun Allah'ım?

Hayyam öfke ve kaygıyla dinledi. Böyle bir kışkırtma oracıkta cinayete davetiye çıkarmak demekti. Kalabalıktan hiç kimse bu kışkırtmaya alet olmasın diye, bir an bile yitirmeden yüksek ve berrak sesle cevabını patlattı:

—Ben bu rubaiyi ilk kez senin ağzından duyuyorum. Ama bak, şunu ben yazdım gerçekten:

   Hiç, bildikleri hiçtir, bilmek istedikleri hiç,

   Bak da gör şu cahilleri, kurulmuşlar tepesine dünyanın,

   Onlardan değilsen şayet sana kâfir derler adama

   Boş ver onları Hayyam, sen bak kendi yoluna.

Not: En yakında zamanda Ömer Hayyam ve yakın arkadaşları, iki can düşmanı, Hasan Sabbah ve Nizam-ül Mülk hakkında daha detaylı bir yazı hazırlıyacağım.